Hyperfocus, preoccupatie of gewoon een grote interesse?

Alyssa en K3.. ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Eerst zagen wij daar geen probleem in. De liedjes maakten haar blij en hielpen haar bij het ontwikkelen van taalproductie. Niks mis mee, toch?!  Tegenwoordig zien wij dat helaas toch anders. Alles draait bij haar om K3.. is het gewoon een grote interesse die ze heeft? Of is er sprake van hyperfocus of preoccupatie?

PREOCCU-WATTES?

Juist, dat dacht ik dus ook toen ik de term voor het eerst hoorde. Preoccupatie komt regelmatig voor bij mensen met autisme en is kort gezegd het constant bezig zijn met een bepaald  onderwerp. De persoon gaat hier helemaal in op en raakt er mogelijk door geobsedeerd. Vaak is er dus ook sprake van dwangmatig gedrag. Voor de naasten van de persoon kan het ontzettend vervelend zijn, omdat alles om dat onderwerp draait. Daarom is het wel goed om te weten dat de persoon hier zelf vaak geen controle over heeft.

EN DAN IS ER OOK NOG HYPERFOCUS. 

Je kent het vast wel. Je bent lekker bezig met die ene opdracht (of taak, of whatever), je zit helemaal in de flow en laat je niet afleiden. Je bent full focus bezig, al die andere dingen die je nog moet doen die storen je niet, er is niks wat je kan afleiden en voordat je het weet ben je uren verder. Niks mis mee.. tenminste, zolang je er zelf geen probleem inziet. En zolang je er controle over hebt. Het mooie van hyperfocus is, dat je het als het ware “aan” en “uit” kunt zetten. Dat gaat natuurlijk niet vanzelf, maar dat kun je wel leren. Bij kinderen als Alyssa is de hyperfocus, net als de preoccupatie, lastig. Ze heeft er totaal geen controle over en kan het dus ook niet zelf stoppen.

HOE UIT HET ZICH BIJ ALYSSA?

Alyssa is dus gewoon non-stop met K3 bezig. Meestal wekt ze ons met een heus K3 concert.. heel fijn om zo wakker te worden (not!). Als het aan haar ligt, dan gaat direct de tv aan om K3 te kunnen kijken en luisteren, maar dat gebeurd dus niet. Tegenwoordig is ze het zo gewend dat dat niet gelijk mag. En is dat dus ook geen probleem, maar dat is wel eens anders geweest. Dan werd ze zo ontzettend boos en wild.. en dat kon ze uren volhouden (zij wel, wij niet).

Momenteel hebben we vaste momenten waarop K3 aangaat. Deze momenten komen nog steeds te vaak voor, maar het is al minder dan in het begin. Zodra K3 aangaat is ze helemaal in haar element. Dan krijgt ze een glimlach van oor tot oor, pakt haar microfoon en gaat zingen en dansen. Dat klinkt heel gezellig en ziet er heel leuk uit, maar het heeft ook een keerzijde. Haar enthousiasme slaat snel over in dwangmatig gedrag. Ze wil maar 1 bepaald liedje horen (welk liedje dat is verschilt ongeveer per dag). Als dat liedje dan niet aanstaat dan krijgt ze als het ware kortsluiting in haar hoofd, met bijbehorend gedrag (boos, stampen, gillen en huilen).

Tijdens het luisteren en kijken naar K3 is ze heel erg druk, het begint met dansen en het eindigt met wild over de grond rollen en overal op klimmen en weer vanaf springen. Ze is dan ook niet te stoppen. Ze raakt dan overprikkelt en ze doet er dan alles aan om die prikkels te blijven ervaren.

HOE GAAN WIJ HIER MEE OM?

Er is geen makkelijk antwoord op deze vraag. Wij proberen elke dag opnieuw om haar zoveel mogelijk andere dingen te laten doen en het aanzetten van K3 uit te stellen. Soms gaat dat goed. Dan vraagt ze er wel om (de ene keer dwingend en de andere keer op een goede manier), maar accepteert het wel als ze er nog even op moet wachten. En soms gaat het niet zo soepel. Op die momenten is ze absoluut niet te sturen, dan heeft ze totaal geen controle meer over zichzelf en krijgt ze een meltdown. Nu heb ik wel manieren om haar daar uit te krijgen, maar welke manier in welke situatie werkt is altijd maar weer de vraag.

Haar constante behoefte aan K3 (met bijbehorende overprikkeling) is voor ons heel lastig. Het is irritant, vervelend en frustrerend. Constant dezelfde liedjes horen drijft je soms tot waanzin (oké, dat is misschien een tikkeltje overdreven, maar je snapt me vast wel). Wat wij ook proberen, we kunnen het niet stoppen. Het enige wat wij kunnen doen is haar alternatieven bieden. De ene keer is dat een ander soort muziek (“eerst deze, daarna mag je K3”) en de andere keer is dat een activiteit doen die ze leuk vind. Meestal is het een vorm van omkoping.. en dat is zó niet hoe wij het willen, maar als dat de enige optie is..

Soms geven we ook gewoon maar toe. Want de dagelijkse strijd is zo vermoeiend en frustrerend. En soms hebben we gewoon de energie niet.

IS HET NOU HYPERFOCUS, PREOCCUPATIE OF TOCH GEWOON EEN GROTE INTERESSE?!

Ik denk zelf dat het een combinatie van hyperfocus en preoccupatie is. Hyperfocus komt vooral voor bij mensen met ADHD, wat Alyssa heeft, en preoccupatie vooral bij mensen met autisme, wat Alyssa ook heeft. Die dubbele diagnose maakt het lastig om te bepalen wat het nou precies is. Het een versterkt het ander enorm. Feit blijft dat het enorm lastig is en een constante strijd. Een strijd die eigenlijk niet te winnen is. Hopelijk word het wat makkelijker als ze ouder is en als ze wat verder is qua ontwikkeling.

“HEB JIJ ERVARING MET HYPERFOCUS OF PREOCCUPATIE? ZO JA, HOE GA JIJ HIER MEE OM?”

Volg je mij al op social media? Je kunt mij vinden op Facebook, Instagram en Twitter